Voordat we ook maar iets van de Coronapandemie gehoord hadden, kreeg Judith ten Hagen in 2019 al het idee om een online omgeving te creëren waarin langstudeerders van Pedagogiek elkaar tijd- en plaatsonafhankelijk konden ontmoeten. Judith liep in de jaren dat ze langstudeerders en afstudeerders begeleidde, soms tegen het feit aan dat er studenten afhaakten omdat het toch niet te combineren was met hun baan, gezin, ziekte, functiebeperking, leerbehoefte en overige omstandigheden. In het kader van flexibilisering kreeg zij (samen met haar team Bert Bredeweg, Jan-Willem Doornenbal, Anders Bouwer en Martijn Dozy) subsidie voor een Urban Education onderzoek naar deze online begeleiding.
Tot nu toe was het inrichten van courses vooral gericht op de lesinhoud en veel minder op ontmoeting. Het plan was om zoveel mogelijk gebruik te maken van Brightspace met onder andere de chat-functie en discussion-tool, maar door een idee van Jan-Willem werd het in dit project mogelijk om een volledige Teams omgeving te integreren in Brightspace en daarmee deel uit te maken van de ontwikkelingen bij ICT-FOO. Op deze manier konden de studenten vanuit de Brightspace omgeving naar Teams. “Het leuke is dat we nu één omgeving hadden voor alle documenten, mededelingen etc. namelijk Brightspace en Teams voor de ontmoeting, les, discussies etc.” We hebben dit het afstudeercafé genoemd, voor leren en ontmoeten. Er werd gebruik gemaakt van de ‘’general chat’’ voor groepsontmoetingen en ook kon er met studenten apart contact opgenomen worden in privékanalen en konden studenten ook zelf kanalen aanmaken. Studenten leverden ook tips voor de inrichting van de leer-ontmoetingsruimte.
Het werken met Brightspace en Teams is goed bevallen; het stelde Judith in staat om de studenten goed te volgen in hun proces. “Het voordeel is dat studenten hun vraag direct kunnen stellen in Teams. Soms pakken andere studenten deze op en hoef jij deze als docent niet meer te beantwoorden. Dit zorgt ervoor dat het een super laagdrempelige manier van begeleiden is. Het heeft zowel voordelen voor de studenten als de docenten. Studenten blijven meer betrokken, omdat ze de vragen in de chat kunnen stellen in plaats van via de mail of wachten op een bijeenkomst. Studenten willen vooral gehoord worden en antwoord krijgen op hun bericht. Maar dit betekent wel dat je als docent adequaat op online boodschappen moet reageren.”
Deze manier van werken zorgde ervoor dat Judith meer een soort coach en facilitator werd in plaats van alleen docent. In het begin kostte het wel wat tijd om alles neer te zetten en online te zijn. Maar het leverde ook veel tijd op, want je hoefde in de bijeenkomsten niet terug te komen op de vragen van de studenten, omdat deze in de chat al beantwoord waren. Hierbij is de toegankelijkheid wel belangrijk, zo nam Judith de tijd om de studenten door het systeem (Brightspace en Teams) mee te nemen.
Ook studenten waren enthousiast over deze manier van werken. Judith: “Het is voor de studenten heel makkelijk, ze komen uit hun werk of hebben een gezin en ze vinden het prettig om aan te kunnen schuiven in plaats van dat ze naar de HvA moeten komen met (veel) reistijd.” Naar de vraag wat voor hen de ideale mix was van online en fysiek onderwijs; bleek dit gemiddeld ongeveer 80% online en 20% fysiek te zijn. Er waren zelfs studenten die aangaven dat zij het liefst volledig online les wilden krijgen tijdens de afstudeerfase. Judith: “Er was bijvoorbeeld een student met ADD die heel blij was dat het online was, omdat hij/zij de prikkels die in het lokaal waren, niet meer had. Dus hij/zij kon zich volledig concentreren op wat er precies gezegd werd.”
Momenteel is Judith bezig met de resultaten van het onderzoek, maar één ding is nu al duidelijk: het is zeker mogelijk om een online ontmoetingsplek te creëren en een vertrouwensband op te bouwen!
Wat een belangrijk component was in het creëren van die online (vertrouwens)band, was het vaste tijdstip dat de docent en studenten online kwamen. Vooral de indeling van de bijeenkomst was hierbij van belang: een centrale start, vervolgens met studenten apart praten en wie klaar was ging terug naar de plenaire bijeenkomst om verder te kletsen. Daarnaast waren de tussentijdse bijeenkomsten en chats ook belangrijk, hierdoor ontstond een groepsgevoel en werd er echt een leergemeenschap gecreëerd.
Judith: “Studenten spreken zelfs online af buiten de lessen om. Doordat ze elkaar online zien, is het heel makkelijk om in de chat te zeggen: “Ik ga zaterdag studeren, wie doet er mee?” Studenten spraken dus ook wel degelijk met elkaar af om samen online te gaan studeren of bespraken in privé chats of pauzes wat zij gingen doen in het weekend. Zowel de sociale ontmoeting en kennisdeling kwamen beide tot stand.”
Ook gaven studenten elkaar veel feedback, dit werd door Judith gestimuleerd en aangereikt: “Die en die zitten in dezelfde fase als jij, dus daar kan je ook nog contact mee opnemen.” Ook bleek dat studenten meer zelfvertrouwen kregen waardoor de zelfsturing makkelijker verliep. Judith: “Sommige studenten geven aan dat ze veel meer eigenaar worden van hun eigen proces. Ze kunnen kiezen of ze aanwezig zijn ja of nee, of ze online zijn, of ze samen werken etc. En het helpt ook dat ze verantwoording aan elkaar kunnen afleggen. Ze zijn echt elkaars stok achter de deur.”
Judith geeft aan dat de resultaten alleen gelden voor de onderzochte groepen, maar dat er natuurlijk geëxperimenteerd kan worden in andere groepen. Volgend jaar al krijgen naar aanleiding van de resultaten veel meer courses een geïntegreerde Teams omgeving. Judith: “Hopelijk kunnen we verder experimenteren, het is laagdrempeliger en heel goed bevallen. We willen flexibilisering op de HvA, we willen studenten die een functiebeperking hebben of andere omstandigheden waardoor ze belemmerd worden in de afstudeerfase iets bieden. Dus dan is de optie om te kijken wat studenten willen de meest logische. Er zijn eindeloos varianten beschikbaar: met meerdere docenten over verschillende dagen spreiden, mix online en fysiek, of een hybride bijeenkomst. Maar de behoefte van de studenten is het allerbelangrijkst; en proberen aan die behoefte tegemoet te komen. Je bent als docent meer coach en online luisteraar, je zorgt voor een veilige omgeving en je biedt meer maatwerk.”
Judith: “Ik hoop dat volgend jaar nog steeds veel gebruik zal worden gemaakt online/blended learning. Mijn boodschap zou zijn: Behoudt het goede van wat we van afgelopen jaar hebben geleerd. We hebben zoveel ontdekt, qua werkvormen, wat werkt, in welke situatie? Wat zijn de voordelen hiervan? Een voorbeeld: Ik kan fysiek nooit al die ruimtes op de HvA in gebruik nemen zoals in de online breakoutrooms en daar langslopen als docent. Laten we dus bekijken wat we willen behouden van het online lesgeven en wat goed is bevallen.”
Het onderzoek is inmiddels afgerond, de resultaten zijn verwerkt en gepubliceerd door het Kenniscentrum.
Als resultaat van het onderzoek is een handreiking gepubliceerd met een mooie infographic: Effectief online leren en ontmoeten.
Vandaag een link toegevoegd naar de mooi vormgegeven handreiking, met al de tips uit het eerder genoemde model er in.
Vandaag toegevoegd: een document met alles waar je aan kan/moet/wil denken wanneer je zelf aan de slag wilt gaan met het creëren van een community/leergemeenschap.
Je hebt nog geen lijsten, maak er eerst een aan.